Najczęstsze choroby skóry niemowląt - co je powoduje i jak sobie z nimi radzić?

Skóra dziecka rozwija się w pierwszych trzech latach życia, a to oznacza, że do tego czasu nie funkcjonuje jeszcze tak dobrze, jak skóra dorosłych. Naskórek noworodka jest 5 razy cieńszy niż naskórek dorosłego człowieka, dlatego nie stanowi pełnej bariery ochronnej dla organizmu. Ponadto komórki naskórka u noworodków i niemowląt nie są ułożone tak szczelnie, jak u starszych dzieci i dorosłych. To sprawia, że jego przepuszczalność zarówno dla czynników zewnętrznych, ale i dla preparatów kosmetyczno-pielęgnacyjnych jest większa, dlatego łatwo ulega podrażnieniom.

Na tym jednak nie koniec. Warto wiedzieć, że skóra każdego z nas pokryta jest płaszczem lipidowym, który tworzy system zapobiegający nadmiernej utracie wody i reguluje wchłanianie preparatów stosowanych na powierzchnię skóry, zarówno kosmetyczno-pielęgnacyjnych, jak i leków oraz składników tkanin ubranek. Zachowanie jego równowagi jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowanie naskórka i komfortu skóry. Tymczasem na powierzchni skóry noworodka wykształca się on dopiero po kilku tygodniach, a u dzieci znacznie wolniej się regeneruje.

Właściwości dziecięcej skóry sprawiają, że rodzice muszą się o nią szczególnie troszczyć. Choroby skóry niemowląt są jednak dość powszechne i często nie wynikają z błędów w pielęgnacji. Dodatkowo, w większości przypadków nie zagrażają zdrowiu czy życiu niemowląt, natomiast mogą powodować pewien dyskomfort (pieczenie, swędzenie, łuszczenie skóry), dlatego warto szybko na nie reagować i regenerować skórę dziecka.

Pojawia się u ok. 20% dzieci i zwykle ustępuje samoistnie po ok. 6-12 tygodniach. Za jego przyczynę uważa się zwykle zmiany hormonalne w organizmie matki.

Jak w tym czasie pielęgnować skórę dziecka?

Skonsultuj jego pojawienie się z lekarzem, aby mógł wykluczyć inne problemy skórne. Przemywaj buzię maluszka ciepłą wodą i delikatnie osuszaj skórę.

Zazwyczaj pojawia się po upływie pierwszych czterech tygodni życia dziecka i charakteryzuje się wystąpieniem małych, czerwonych lub białych krostek. Najczęściej występuje on na twarzy dziecka. Może mieć poważniejszy przebieg niż trądzik noworodkowy, najczęściej dotyka chłopców i wynika ze zmian w układzie hormonalnym maluszka.

Jak w tym czasie pielęgnować skórę dziecka?

Trądzik często ustępuje samoistnie, wystarczy pielęgnować skórę myjąc ją ciepłą wodą i delikatnie osuszając. Należy go jednak skonsultować z pediatrą.

Ciemieniucha to tłuste i żółtawe strupy lub łuski, które mogą powodować zaczerwienienie skóry. Zazwyczaj występują na skórze głowy, ale mogą także pojawić się na innych częściach ciała (brwi, uszy, nos, szyja). Zmiany te nie są zaraźliwe, nie powodują też bólu ani swędzenia.

Jak w tym czasie pielęgnować skórę dziecka?

Aby zmiękczyć łuski powstałe na skórze, do codziennej pielęgnacji należy stosować nawilżający płyn do mycia niemowląt oraz naturalny olejek roślinny. Strupów nie należy zrywać, ponieważ może to wywołać nadkażenie skóry.

AZS objawia się wystąpieniem na skórze czerwonych, suchych i swędzących wykwitów. Najczęściej pojawiają się one na twarzy, fałdach szyi, za uszami, a także w zgięciach kolan i łokci.

Jak w tym czasie pielęgnować skórę dziecka?

Do codziennej pielęgnacji należy stosować emolienty. Należy unikać wszelakich substancji, które mogłyby potencjalnie wzmagać dolegliwości. Wybierając produkty mające bezpośredni kontakt ze skórą dziecka (mokre chusteczki, pieluszki, środki piorące) należy sięgać wyłącznie po takie, które są przeznaczone do skłonnej do alergii, wrażliwej skóry.

Wysypka pieluszkowa zazwyczaj spowodowana jest zbyt długim kontaktem skóry z moczem lub kałem. Pieluszkowe zapalenie skóry charakteryzuje się wystąpieniem czerwonych plam na pupie dziecka. Skóra może sprawiać wrażenie bolesnej oraz gorącej w dotyku. Mogą także pojawić się pryszcze lub pęcherze wypełnione płynem.

Jak w tym czasie pielęgnować skórę dziecka?

Pielęgnacja skóry w okolicach pieluszki powinna polegać na dokładnym jej oczyszczeniu. Podczas zmiany pieluszki do mycia najlepiej stosować letnią wodę (ewentualnie z odrobiną szarego mydła), a następnie należy dokładnie osuszyć skórę. Dodatkowo przed założeniem świeżej pieluchy zaczerwienione okolice należy zabezpieczyć solidną warstwą kremu ochronnego.

Pamiętaj, że prawidłowa pielęgnacja wymagającej skóry dziecka opiera się nie tylko o balsamy i emulsje, ale także o inne produkty, mające bezpośredni kontakt ze skórą. Wybierając produkty takie jak środki piorące, pieluszki czy mokre chusteczki, sięgaj wyłącznie po te o delikatnym i bezpiecznym składzie.

Skóra noworodka i niemowlęcia dojrzewa fizjologicznie, nie należy jej w tym pomagać poprzez profilaktyczne stosowanie emolientów, ponieważ może to doprowadzić do zatkanie tzw. porów skóry, czyli ujść gruczołów łojowych, potowych i ujść włosków. Zaburzona zostaje również termoregulacja. A stąd już prosta droga do problemów. Skutkiem zatykania ujść gruczołów łojowych rozwija się dziecięce łojotokowe zapalenie skóry, najczęstsza choroba skóry niemowląt. Dlatego nie zaleca się używania emolientów na skórę, jeżeli nie ma do tego wskazań. Jedynie dzieci, których rodzice chorują na choroby alergiczne, takie, jak atopowe zapalenie skóry, astmę oskrzelową, alergiczny nieżyt nosa, czy alergiczne zapalenie spojówek wymagają profilaktycznego używania emolientów, ale tylko 2 x w tygodniu. Takie postępowanie ma zapobiec rozwojowi atopowego zapalenia skóry w okresie wczesnodziecięcym.

Właściwa pielęgnacja jest kluczowa dla zdrowia skóry maleńkiego dziecka. Warto zwracać uwagę na skład wszystkich produktów, które mają z nią kontakt, kosmetyków myjących i pielęgnacyjnych. Nie można tu pominąć wskazówek dotyczących preparatów do prania. Dlaczego to tak ważne? Ponieważ troszcząc się o skórę maluszka warto zwracać uwagę na to z czym ma kontakt i co może być przyczyną podrażnień. Jeśli zdamy sobie sprawę, że skóra maluszka ma bezpośredni kontakt z ubrankami, kocykami, pieluszkami, których używamy do odbijania maleństwa stanie się jasne, że te tkaniny również powinny być wyprane w preparacie przyjaznym dzieciom od pierwszych dni życia. Na rynku dostępne są zarówno proszki jak i płyny rekomendowane do prania ubranek niemowląt i dzieci, takie jak Lovela Baby - od 1. dnia życia oraz Lovela Family - polecane do stosowania przez całą rodzinę. Ich formuła została opracowana tak, aby były delikatne dla dzieci – zawierają mniej detergentów, środków zapachowych i są łagodniejsze. Preparaty takie powinno się stosować do 3. roku życia, czyli do takiego wieku, do którego skóra dojrzewa.

Artykuł opracowany na podstawie tekstu dr Lidii Ruszkowskiej „Tajniki delikatnej skóry niemowlaka” z e-booka „Rozwój i pielęgnacja dziecka. W rytmie dużych i małych serc” oraz „Najczęstsze choroby skóry niemowląt - co je powoduje i jak sobie z nimi radzić?”